Działalność nierejestrowana a podatki. Co musisz wiedzieć?
Kontynuując nasz cykl artykułów dotyczących działalności nierejestrowanej dzisiaj chcielibyśmy skupić się na zagadnieniu dotyczącym zobowiązań publicznoprawnych, które mamy w związku z prowadzeniem działalności nierejestrowanej. Czy będąc na działalności nierejestrowanej musimy odprowadzać składki na ZUS? Co z VAT-em? Czy mamy obowiązek odprowadzać podatek dochodowy w związku z osiąganiem dochodów z działalności nierejestrowanej? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdziesz w tym artykule!
Spis treści:
- Działalność nierejestrowana a ZUS
- Działalność nierejestrowana w podatek dochodowy
- Działalność nierejestrowana w podatek VAT
- Dokumentacja sprzedaży
- Podsumowanie
Działalność nierejestrowana a ZUS
Osoba fizyczna, która prowadzi działalność nierejestrowaną nie ma obowiązku odprowadzania jakichkolwiek składek ZUS, zarówno społecznych czy zdrowotnych. Nie podlega bowiem obowiązkowi rejestracyjnemu. Osoba prowadząca tego typu działalność nie ma obowiązku rejestracji do ubezpieczeń ani nie składa żadnych deklaracji ZUS.
Działalność nierejestrowana a podatek dochodowy
Prowadzenie działalności nierejestrowanej nie zwalnia z obowiązku odprowadzania podatku dochodowego z tytułu osiąganych dochodów. Przychody uzyskiwane z tego tytułu nie są zwolnione od podatku.
Należy mieć na względzie, że w związku z tym, iż działalność nierejestrowana nie jest działalnością gospodarczą, osoba ją prowadząca nie odprowadza okresowych (miesięcznych lub kwartalnych) zaliczek na podatek dochodowy.
Osiągnięte przychody oraz poniesione koszty uzyskania przychodów z tytułu prowadzenia działalności nierejestrowanej podatnik wykazuje w zeznaniu rocznym PIT-36 w specjalnie przeznaczonym to tego celu wierszu : „Działalność nierejestrowana, określona w art. 20 ust. 1ba ustawy”. Przychody te są bowiem opodatkowane wg skali podatkowej (12%, 32%).
Podatek VAT a działalność nierejestrowana
W przedmiocie dokumentowania sprzedaży, nawet w przypadku działalności nierejestrowanej, należy odnieść się do definicji działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy o VAT. Zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Mając na względzie wyżej przytoczoną definicję działalności gospodarczej należy zwrócić również uwagę na definicję podatnika, którą określa art. 15 ust. 1 ustawy o VAT. Zgodnie z jego treścią: Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Analizując kwestię podatku VAT w działalności nierejestrowanej warto zwrócić uwagę na dokumentowanie sprzedaży w omawianym rodzaju działalności.
W sytuacji, gdy osoba prowadząca działalność nierejestrowaną dokonuje sprzedaży na rzecz osób prywatnych oraz rolników ryczałtowych, należy ustalić czy w tym przypadku nie jest wymagane posiadanie kasy fiskalnej i rejestrowania na niej tych transakcji. Natomiast gdy osoba prowadząca działalność nierejestrowaną korzysta ze zwolnienia z kasy fiskalnej, sprzedaż na rzecz osób prywatnych lub rolników ryczałtowych można ujmować w ewidencji sprzedaży bezrachunkowej.
W przypadku współpracy z firmami sprzedaż należy udokumentować fakturą – fakturą bez VAT w przypadku podmiotów zwolnionych z VAT, fakturą VAT w przypadku podatników VAT.
W sytuacji, gdy nabywcą jest osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej, tutaj co do zasady istnieje obowiązek wystawienia faktury tylko na wyraźną prośbę nabywcy. Jednak ze względów praktycznych mimo zwolnienia z kasy fiskalnej można całą sprzedaż dokumentować fakturami, nawet mimo braku wyraźnej prośby nabywcy.
Działalność nierejestrowana może korzystać ze zwolnienia z VAT, np. ze względu na limit obrotów określonego w art. 113 ust 1 Ustawy o podatku od towarów i usług, gdzie wskazano, że zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatników, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200 000 zł.
Dokumentacja sprzedaży
Korzystając ze zwolnienia z VAT ze względu na limit, podatnik dokumentuje swoją sprzedaż poprzez wystawienie faktury bez VAT. Faktura bez VAT powinna zawierać takie elementy jak: datę wystawienia, numer kolejny, imiona i nazwiska lub nazwy podatnika i nabywcy towarów lub usług oraz ich adresy, nazwę (rodzaj) towaru lub usługi, miarę i ilość (liczbę) dostarczonych towarów lub zakres wykonanych usług, cenę jednostkową towaru lub usługi, kwotę należności ogółem.
Korzystając ze zwolnienia z VAT, dodatkowo osoba prowadząca działalność nierejestrowaną powinna prowadzić uproszczony rejestr sprzedaży. Do jego podstawowych elementów należy zaliczyć: liczbę porządkową, datę sprzedaży, numer dokumentu sprzedaży, wartość sprzedaży, wartość sprzedaży narastająco. Ewidencję taką można również wzbogacić o dane kontrahenta. Dodatkowo może być ona prowadzona w formie papierowej.
Osoba prowadząca działalność nierejestrowaną, która nie może korzystać ze zwolnienia z VAT przede wszystkim ze względu na to, że wykonuje typ działalności bezwzględnie zobowiązujący ją do bycia czynnym podatnikiem VAT jest zobligowana dokonywać dokumentacji sprzedaży fakturami VAT. Dodatkowo należy podkreślić, iż czynny podatnik VAT zobowiązany jest do: prowadzenia rejestrów VAT sprzedaży oraz zakupów, składania deklaracji VAT za okresy miesięczne w formie elektronicznej).
Należy mieć na względzie, aby prawidłowo dokonać rozliczeń w zakresie podatku VAT, co związane jest z posiadaniem Numeru Identyfikacji Podatkowej NIP. W przypadku gdy osoba prowadząca działalność nierejestrowaną nie posiada NIP-u, powinna wystąpić o jego przyznanie, składając w urzędzie skarbowym druk NIP-2.
Podsumowanie
W artykule omówiliśmy zobowiązania publicznoprawne związane z prowadzeniem działalności nierejestrowanej w Polsce, skupiając się na kwestiach dotyczących składek ZUS, podatku dochodowego oraz VAT. Poniżej krótkie podsumowanie.
ZUS
Osoby prowadzące działalność nierejestrowaną nie mają obowiązku odprowadzania składek na ZUS, ponieważ nie podlegają obowiązkowi rejestracyjnemu ani ubezpieczeniowemu.
Podatek dochodowy
Pomimo że działalność nierejestrowana nie wymaga comiesięcznego odprowadzania zaliczek na podatek dochodowy, osiągnięte przychody muszą być wykazane w rocznym zeznaniu PIT-36 i są opodatkowane według skali podatkowej (12%, 32%).
VAT
Osoby prowadzące działalność nierejestrowaną mogą korzystać ze zwolnienia z VAT, jeśli ich roczny obrót nie przekracza 200 000 zł. W przypadku sprzedaży na rzecz firm muszą wystawiać faktury, a dla osób prywatnych tylko na ich wyraźne życzenie. Sprzedaż na rzecz osób prywatnych może być dokumentowana w ewidencji sprzedaży bezrachunkowej lub za pomocą faktur. W niektórych przypadkach może być konieczne posiadanie kasy fiskalnej.
Dokumentacja sprzedaży
Dla osób korzystających ze zwolnienia z VAT wystarczające jest prowadzenie uproszczonej ewidencji sprzedaży. Jeśli działalność wymaga rejestracji jako podatnik VAT, konieczne jest prowadzenie pełnej dokumentacji VAT, w tym rejestrów VAT sprzedaży i zakupów oraz składanie deklaracji VAT.
Jeśli interesuje Cię temat działalności nierejestrowanej koniecznie sprawdź nasze poprzednie artykuły!
Sprzedaż bez działalności gospodarczej. Czy jest możliwa?
Działalność nierejestrowana a RODO.
